ዶ/ር ብሩክ አለማየሁ (የውስጥ ደዌ ስፒሻሊስት)

1.rRT-PCR (real time Reverse Transcriptase Polymerase Chain Reaction)

  1. .rRT-PCR (real time Reverse Transcriptase Polymerase Chain Reaction)
    • ይህ ምርመራ የቫይረሱን ዘረ-መል (genetic material) በመለየት ቀጥተኛ በሆነ መንገድ የቫይረሱን መኖር ያረጋግጣል፡፡
    • ኮቪድ19ን ጨምሮ ሌሎች መሰል ቫይረሶችን ለመመርመር የምንጠቀምበት ዋነኛ ምርመራ ይህ ነው፡፡ በአገራችንም የምንጠቀመው ይህንን ምርመራ ነው።
    • የሚወሰደው ናሙና፡ 
      1. ከአፍንጫ፣ ጉሮሮ
      2. አክታ፣ ከመተንፈሻ አካል ከሚወጡ ፈሳሾች (secretions)፣ በብሮንኮስኮፒ ከሚወሰዱ ናሙናዎች (BAL)
      3. ደም፣ ሰገራ፣ ሽንትና ሌሎችም የሰውነት ፈሳሾች
    • ውጤት የሚደርሰው፡ በትንሹ 24 ሰዓት ነገር ግን እስከ 48 ሰዓትና ከዚያም በላይ ሊወስድ ይችላል፡፡

GeneXpert (Xpert/Xpress SARS-CoV-2)

  1. GeneXpert (Xpert/Xpress SARS-CoV-2)
    • አዲስና በዚህ ሳምንት ከ አሜሪካ የምግብና መድኃኒት ቁጥጥር ባለስልጣን (FDA) ልዩ አስቸኳይ ፈቃድ ያገኘ ምርመራ ነው፡፡
    • ይህም ምርመራ የቫይረሱን ዘረ-መል የሚለይ ነው፡፡
    • ውጤት የሚደርሰው፡ የተሻለ ፈጣንና ውጤቱ በ45 ደቂቃ ውስጥ አስተማማኝ በሆነ ደረጃ የሚታወቅ መሆኑን አምራቹ (Cepheid) ገልፅዋል፡፡
    • ነገር ግን ገና አዲስና ገና እስካሁን ያልተጠቀምነው ከመሆኑ አንጻር ስለዚህ ምርመራ ብዙ መናገር አይቻልም፡፡
    • የዚህ ዓይነት ምርመራዊች ቲቢን እና ሌሎችንም በሽታዎች ለመለየት በዓለም ዙርያ በጥቅም ላይ የዋሉና ጥሩ ውጤት ያሳዩ ከመሆናቸው አንጻር ሲታይ ተስፋ ሰጪ ነው፡፡

Serologic (Antibody) Test

  1. Serologic (Antibody) Test
    • ይህ ምርመራ ሰውነታችን ቫይረሱን ለመዋጋት የሚያመርተውን ኬሚካል (አንቲቦዲ) በመመርመር በተዘዋዋሪ መንገድ ቫይረሱ በሰውነታችን ውስጥ እንዳለ ወይም እንደነበር የሚነግረን ነው፡፡
    • በዚህ መንገድ ኮቪደ19ን ለመመርመር ግን ሁለት ችግሮች አሉ፡-
      1. እስካሁን ባለው መረጃ መሰረት እነዚህ አንቲቦዲዎች (antibodies) በደማችን ውስጥ መታየት የሚጀምሩት ከ10ኛው ቀን ጀምሮ መሆኑ በሽታውን ቀድሞ ለማወቅ አያስችሉንም፡፡
      2. እስከዛሬ በተለይ ኮቪድ19ን ለመመርመር የተረጋገጠና ፈቃድ (Validation and Approval) ያገኘ የአንቲቦዲ ምርመራ አለመኖሩ ናቸው፡፡

Viral Culture & Sequencing

  1. Viral Culture & Sequencing
    • ይህ ምርመራ በተለመደው የህክምና ሂደት ውስጥ ሳይሆን አብዛኛውን ጊዜ በጥናትና ምርምሮች ጊዜ የምንጠቀምበት ነው፡፡
    • ናሙና ከተወሰደ በኋላ ለቫይረሱ እድገት በሚስማማ ህዋስ ውስጥ እንዲቀመጥ (innoculate) የሚደረግበትና የቫይረሱ መኖር አለመኖር የሚታይበት ነው፡፡
    • በተጨማሪም ቫይረሱ ከተገኘ በኋላ ስለቫይረሱ አካላዊ፣ ዘረ-መላዊ እና ሌሎች ባህሪዎች ጥናት ለማድረግ እድል የሚሰጥ ነው፡፡

Sources

1. https://apps.who.int/iris/handle/10665/331329

2. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/lab/index.html

3. https://www.sciencealert.com/fda-just-approved-a-rapid-new-test-that-can-diagnose-covid-19-in-45-minutes

4. https://www.cepheid.com/coronavirus

5.http://www.slh.wisc.edu/clinical/diseases/covid-19/

6. Handbook of COVID-19 Preventionand Treatment; The First Affiliated Hospital, Zhejiang University School of Medicine

*Compiled According to Clinical Experience