በ ለልቱ መገርሳ (በአ.አ.ዩ ህ/ጤ/ሳ/ኮ የ5ኛ አመት የህክምና ተማሪ)
By Laltu Megerssa, a 5th-year medical student at Addis Ababa University, College of Health Science.
Approved by: Dr. Mulugeta Kassahun (Consultant General and Oncologic Cancer)
የራስን ጡት ለጡት ካንሰር መመርመር ማለት ማንኛውም የቆዳ ለውጥ፣ እብጠት ወይም ሌሎች እክሎች በራስ ጡት ላይ መፈተሽ ማለት ነው። የጡትዎ ገጽታ በወር አበባ ኡደት፣ ልጅ በመውለድ፣ ክብደት በመቀነስ ወይም በመጨመር ፣ በእድሜ መግፋት እና በአንዳንድ መድሃኒቶችን ምክንያት ሊቀያየር ይችላል።
ይሄንን ምርመራ መቼ ይከናወን?
የወር አበባ የሚያዩ ሴቶች የወር አበባ ደም መፍሰስ ከጀመረ በሳምንቱ ያለው ቀን በየወሩ ፣ የወር አበባ ማየት ያቆሙ ሴቶች ደግሞ በየትኛውም ቀን በየወሩ ማከናወን አለባቸው ።የጡት እራስን መመርመርን በመደበኛነት ማካሄድ የጡት ካንሰርን በጊዜ ለመለየት አንዱ ጠቃሚ መንገድ ሊሆን ይችላል ተብሎ ይታሰባል። ይህም በሽታው በሰውነት ዉስጥ ሳይሰራጭ የህክምና እርዳታ በማግኘት የመዳን እድልን ለመጨመር ከፍተኛ አስተዋጽኦ ይኖረዋል። ነገር ግን ይህ ሂደት በህክምና ተቋማት በህክምና ባለሞያዎች የሚደረግ ምርመራን ስለማይተካ በተለይ ከአርባ አመት በላይ ያሉ ሴቶች በየአመቱ የማሞግራፊ ምርመራ ማድረግ አለባቸው። ይህም በእጅ በመዳሰስ ለመለየት የማይቻል እብጠት ወይም ምልክቶች ያላሳየ በሽታን ቀድመን እንድንለይ ይረዳናል።
ሂደት
1. ከመስተዋቱ ፊት ለፊት ቆመው እጆችዎን በወገብዎ ላይ ያድር
በሁለቱ ጡቶች መካከል ያለውን ልዩነት ያረጋግጡ ፣ አንድ ጡት የመተለቅ ፣ የጡት ጫፍ ከሌላው ከፍ ያለ ወይም የታጠፈ መሆን፣ የጡት ጫፍ መሰርጎድ ፣ በጡት ጫፍ አካባቢ ተደጋጋሚ ሽፍታ ካለ ያስተውሉ ።
2. በመቀጠል እጅዎን ከራስዎ ጀርባ አድርገው የጡት ጫፍ መጎተት ያስተውሉ።
3. የቀኝ ጡትዎን እየመረመሩ ከሆነ ቀኝ እጅዎትን ከጭንቅላትዎ ጀርባ ያድርጉት እና ጡትዎን በግራ እጅዎ ይፈትሹ። በሁሉም የጡት ክፍሎች ላይ ለሚገኝ ማንኛውም እብጠት እንዲሰማዎ ጣቶችዎን ይጠቀሙ። ወደ ንፍፊት እጢ መስፋፋትን ለማረጋገጥ በብብት ስር ውስጥ እብጠት እንደሌለ ያረጋግጡ። ከላይ የተጠቀሰውን በግራ ጡት ላይም ይድገሙት።
አንዳንድ የጡት ካንሰር ምልክቶች፡–
- በጡት ወይም በብብት ውስጥ አዲስ እብጠት
- የጡቱ ማበጥ
- የጡት ቆዳ መቆጣት ወይም መሰርጎድ
- በጡት ጫፍ አካባቢ ወይም በጡት ላይ መቅላት ወይም የቆዳ መፈርፈር
- የጡት ጫፍ ወደውስጥ መገልበጥ ወይም በጡት ጫፍ አካባቢ ህመም
- ከጡት ወተት በስተቀር የሚመጣ የጡት ፈሳሽ ወይም ደም
- በጡቱ ቅርጽ ወይም መጠን ላይ ያለ ማንኛውም ለውጥ
- በማንኛውም የጡት ክፍል ላይ ህመም
- የቆየ ከሆነ ተጭማሪ ከጡት ዉጭ ምልክቶች
ከላይ የተጠቀሱት ምልክቶች ካንሰር ካልሆኑ ሌሎች የጡት ሁኔታዎች ጋር ተያይዘው ሊከሰቱ ይችላሉ። ሆኖም ግን እነዚህ ምልክቶች ካሉዎት ወዲያውኑ ወደ ጤና ማእከል በመሄድ ምርመራ ያድርጉ።
የጤና ወግ
ጠቃሚ እና የተረጋገጠ መረጃ ለጤናዎ ።
የጤና ወግን በነዚህ ሊንኮች መከታትል ይችላሉ ።
